امروزه تحول و پیشرفت در دستور کار تمامی ملتهاست و امری ضروری برای بقا در دنیای امروز تلقی می گردد.در سالهای اخیر این موضوع با معنای تازه ای به طور چشمگیری فضای ایران اسلامی را متاثر ساخته است. بنابراین صحبت از تحول و پیشرفت و تبین این موضوع از ضروریات امروز ما بشمار می رود.در این نوشتار سعی بر این است تا با تکیه بر بیانات امام خامنه ای ( مدظله العالی) به بررسی این موضوع بپردازیم.در ابتدای حرکت لازم است تعریف دقیق و جامعی از پیشرفت و تحول بر اساس مبانی فکری اسلامی ارائه شود که قطعا تعریفی منحصر به فرد در دنیا خواهد بود.

بر آن نیستیم که این تعریف را ارائه دهیم اما شاخصه های آن تا حدودی قابل بحث می باشد.گام بعدی صحبت در باب این موضوع است که اصولا چرا باید پیشرفت داشت و اهداف حرکت هدفمند به سمت پیشرفت چیست. و در مرحله بعد باید مشخص گردد که مسئولیت اصلی در تحول در جامعه بر عهده کدام قشر می باشد و چه کسانی تحول را رقم خواهند زد.

تحول در جوامع انسانی و برای بشر سنت لایتغیر الهی است و هیچ کس نمی تواند در مقابل تحول بشر بیاستد ؛ دیر یا زود یکی پس از دیگری تحولات بشری اتفاق خواهند افتاد و این رمز ماندگاری و تعالی بشر است.اما باید توجه داشت که رکود نقطه مقابل تحول است و از آنجایی که برخورداری از یک جامعه باثبات در راس کار است نباید پنداشت که تحول به معنای هرج و مرج طلبی است ما خواهان جامعه ای باثبات اما غیر راکد و دارای تحول هستیم جامعه ای که تحولات صحیح را سریع در خود به وجود آورد.

هرگز با الگوهای بیگانه نمی توان در جامعه ای ثبات ایجاد کرد چرا که ثبات بر پایه ریشه ها و اصالت هاست و هر ملتی بر پایه هویت خود تضمین کننده ثبات برای خوشتن است.آن هنگامی که هویت ملی در جامعه ای پررنگ و بارزش باشد می توان انتظار بروز یک جامعه باثبات را داشت.پس اولین شاخصه جامعه با ثبات رو به پیشرفت حفظ و حراست از هویت ملی در تحولات است و در کنار آن پویایی و نشاط? برخورداری از آزادی ?تحرک و روح رقابت در میان جمع خود به شدت باید ارج نهاده شود.

لازمه نشاط و پویایی تقویت روح انتقاد پذیری و روحیه انتقادی است به گونه ای که براساس برایند نقاط مثبت بر نقاط منفی در مورد موضوعات قضاوت شود که این خود مستلزم یک نگاه جامع نگر می باشد.در کنار روحیه انتقاد پذیری? پرکاری ?برنامه ریزی داشتن و خط مشی برای تحول داشتن از ضروریات طی طریق است.و شرط اول کار و تلاش مستمر است .پس جامعه باثبات و تحول پیوندی ناگسستنی دارند جرا که جامعه ای که دچار رکود و عدم پویایی می شود در طولانی مدت مستعد هرج و مرج خواهد بود.

اما در تحول تاکید اصلی بر ملاحظه ی عناصر اصلی هویت ملی است که آرمانهای اساسی و اصولی مهمترین آنهاست منظوراز هویت ملی هویت در مقابل دین نیست .هویت ملی هر ملت مجموعه فرهنگها وباورها و خوستها و آرزوها و رفتارهای اوست .که برای تغییر بخشهای غلط در هر هویت و راههای غلط تلاش و پویایی لازم است.خطری که در تحول هویت ملی را مورد تهدید قرار می دهداین است که ممکن است به جای اینکه بنیانها را حفظ کنیم و به دنبال رفع نقصها باشیم هویت مستقل ملی خودمان را فراموش کنیم و از آن خطرناکتر این است که سررشته همین تحولات در سطح بین المللی در دست کسانی باشد که آنها به وسیله همین تحولات می خواهند اهداف خودشان را با زر یا زور تامین کنند یعنی تحولات کشورهای آسیایی آفریقایی و آمریکای لاتین در دام طراحی باندهای قدرت بین المللی است و طراح اینها صهیونیستها و سرمایه داران بین المللی بوده اند.

بنابراین از اصول اساسی این است که در مقابل تحول نمی توان ایستاد و باید راه آزاد اندیشی و نوآوری در تحول باز باشد تا ملتها در دام نظریه های بیگانه و با اهداف بعضا شوم گرفتار نیایند اما باید آزاد اندیشی را مدیریت کرد تا به ساختارشکنی و تخریب پایه های هویت ملی نیانجامد.باید مراقب بود که حرف نو به کدام جهت حرکت می کند در جهت تخریب یا ترمیم و تکمیل.نگاه بابصیرت خائنانه بودن بسیاری از نسخه های پیشرفت را آشکار می کند که از پرداختن به مصادیق صرفنظر می کنیم.

در جهت نیل به تعریف جامع از پیشرفت و تبیین موضوع بحث نظری از ضروریات است .آزاد اندیشی همراه با معرفت صحیح نسبت به مبانی تمدنی دین مبین اسلام نسخه درست تحول در جامعه اسلامی ایرانی را در اختیار خواهد گذاشت.پس از تعیین مبانی فکری و پایه های نظری پیشرفت نیاز به یک الگوی جامع پیشرفت برای رسیدن به مقصد بسیار مهم است.چراکه نقشه جامع از آن جهت که به فکر نخبگان جهت می دهد پایه فرهنگ سازی در جامعه است و از این طریق تفکر نوآورانه و تحول و پیشرفت در جامعه و میان عامه مردم پراکنده می شود.

مکاتب غربی تعاریفی از پیشرفت ارائه می دهند که البته بسیاری از عناصراین تعاریف با فضای جامعه ما هم منطبقند اما نکته اینجاست که وقتی این شاخصها را در قالب تعریف جامع از توسعه به ما ارائه می دهند قطعا به دلیل تفاوت اساسی مبانی فکری و اعتقادی تمدن غرب و و تمدن اسلام بعضی از شاخصه های ارائه شده اصولا در چهارچوب تفکری اسلام جزء معیار های پیشرفت محسوب نمی شوند و اگر بخواهیم قسمتهای خوب این تعاریف را در نظر بگبریم و در الگوی پیشرفت خود مورد استفاده قرار دهیم باز عنصر وابستگی که در نهاد تمام این تعاریف نهفته است باقی می ماندو ما را از اصل اساسی خود در پیشرفت که همان حفظ عناصر هویت ملی است دور می کند و مانع از شکل گیری این هویت ملی در تمام نسلها می شود. در این صورت با هر قدم که به سمت پیشرفت بر می داریم ناخود آگاه بیشتر در دام وابستگی گرفتار می آییم .اینجاست که نهادینه کردن عنصر تفکر و تعمق در اصول و اعتقادات میان نخبگان فکری در هر قدم به سوی پیشرفت تضمین کننده رسیدن به مقصد است.

پس ترجمه گرایی درصورتی ملت را به پیشرفت می رساند که توجه کنیم تا بتوانیم خودمان بوجود آوریم باید حرف دیگران را بفهمیم تا حرف نو به ذهن خود ما برسد. پیشرفت این است که همه دانشهای مورد نیاز را فرا بگیریم این دانتش را به مرحله ی عمل و کاربرد برسانیم تحقیقات گوناگون انجام بدهیم و برای اینکه دامنه ی علم را توسعه بدهیم تحقیقات بنیادی انجام بدهیم و هم تحقیقات کاربردی و تجربی انجام بدهیم تا فناوری جدیدی بوجود آوریم یا فناوری را تکمیل و تصحیح کنیم . در زمینه آموزشهای مدیریتی از پیشرفتهای دنیا فرا بگیریم وآنرا بر طبق نیازها و عرف و فرهنگ خودمان تحلیل کنیم و با جامعه خود مطابقت دهیم .

در زمینه پیشرفت عناصری از تعریف های غربی را می پذیریم مانند صنعتی و فرا صنعتی شدن کشور? خود کفایی? وفور تولیدات ? وفور صادرات ? افزایش بهره وری? ارتقاء سح سواد ?ارتقاء سطح معلومات عمومی مردم? ارتقاء خدمات شهروندی ?رشد نرخ عمر متوسط ?کاهش مرگ و میر کودکان ?ریشه کنی بیماری های گوناگون? رشد ارتباطات? مبارزه با فقر? مبارزه با تبعیض ?مبارزه با بیماری? مبارزه با جهل ?مبارزه با ناامنی? مبارزه با بی قانونی? ارتقاء سطح مدیریتی به سطح علمی تر ?ارتقاء رفتار شهروندان به سطح منضبط و انضباط اجتماعی? رشد امنیت ?رشد ثروت ملی ? رشد علم ?رشد اقتدار ملی? رشد اخلاق و رشد عزت ملی  .اینها را پایه های اصلی می دانیم.

در کنار اینها عشق به معنویت و ارتباط با خداوند مهمترین عاملی است که پیشرفت یک ملت را به معنای واقعی خودش تضمین می کند. عشق به معنویت ?عاطفه انسانی ویکتا پرستی در هر تحولی و عواطف و محبت در انساها باید تقویت شود. آن تحولی که در نظامات اجتماعی به چنین حقایقی منتهی شود ان پیشرفت است و مورد نظر اسلام است.

نوشته شده در یکشنبه 91 بهمن 15ساعت ساعت 4:40 عصر توسط خانم سخائی| نظر